Küba

13 Kasım 2012

İstanbul’dan Havana’ya: Küba yeşil pasaporta vize istemiyor, mavi pasaportlara ( yenilerde bordo) ise konsolosluktan kolaylıkla vize almak mümkün. Avrupa aktarmalı sadece Airfrance ve Iberia uçtuğu için biletler oldukça sınırlı olup yoğun dönemlerde erkenden satın almak gerekiyor. İstanbul Atatürk Havaalanı’nda 70 kişilik grubumuzla buluşup sabah 6.50 uçağıyla Madrid’e uçtuk. Saatlerin Madrid‘te 1 saat geri olması sebebiyle yaklaşık dört saatlik bir yolculukla (yerel saatle 10.30’da ) aktarmamızın yapılacağı havaalanına ulaştık. Havana’ya olan bağlantı uçağımız 16.50 ‘ de olduğu için grubumuzun büyük bir kısmı şehir turu yaptı. Böyle bir tur düşünenler için havaalanı önünden 1 euroya şehir içine giden shuttle mevcut ve şehir merkezi 45 dk mesafede. Havaalanında kalanlar için ise uzun süre aktarma zamanı geçireceklere 25 euro karşılığı (burada American Ekspress vb. bazı kartlara %20 indirim de yapılmakta) lunchda sınırsız ( bizimkiler kadar çeşitin bol olmadığını belirtmeliyim ) yiyecek, içecek ve internette zaman geçirmek de mümkün. Madrid’ ten Havana’ya yolculuk 9 saat sürüyor, saatler ( Madrid’den) 6 saat geride olduğu için yerel saatle 21.00’de bu güzel Karayip şehrine ulaşıyoruz. Havana’da bagaj gelmesi biraz yavaş; fakat pasaport ve gümrük kontrol işlemleri oldukça hızlı yürümekte. Grup halinde servisimize binip yerel rehberimiz Leonardo’nun ülke hakkındaki genel bilgilendirmeleriyle otelimiz Havana Nationale’ e ulaşıyoruz. Küba ile ilgili gerek rehberlerimiz aracılığıyla gerekse bireysel olarak edindiğim genel bilgileri ve izlenimleri yazının sonunda ayrı bir bölüm halinde vereceğim için sizlere burada sadece teknik bilgiler vermeye çalışacağım.

Ekonomik bilgiler: Küba’da iki çeşit para birimi kullanılmakta; birincisi yerli halkın kullandığı ve dışarı çıkarılması yasak olan Küba pesosu ( CUP) , diğeri yabancıların kullandığı değiştirilebilir peso ( Convertible peso= CUC). Alışverilerde para üzeri olarak CUP almamanızı özellikle tavsiye ediyorlar ; çünkü havalanında değiştirilemiyor . Bozdurmak amacıyla yanınızda euro götürmek daha mantıklı; çünkü otellerdeki döviz değişim büroları veya bankalar dolara %10 komisyon alıyorlar. Sokakta yapılan alışverişlerde ise dolar daha iyi tanınıyor ve değerli muamele görüyor. Tavsiyem yanınızda hem euro hem dolar bulunsun. Bozdurmak için euro kullanın, sokak alışverişlerinde gerekirse doları daha kolay kullanırsınız. Bazı yerlerde kredi kartı ile alışveriş de mümkün; fakat Amerikan bankalarına ait kredi kartları kullanılmıyor. Yani Mastercard, Visa’da sorun yok; ama American Ekspress kullanamazsınız. Havana’da taksiler oldukça uygun, otelimizden şehir merkezi 4-5 CUC yazmaktaydı. Son iki gün Trinidat’tan Havana’ya kendi imkânlarıyla taksi tutup gelen arkadaşlarımız 100 dolar ( 87 CUC) ile 4 saatlik yol gelmişler.

Küba purosu: Çok değişik fiyatlara satılmakta olup sokakta ucuza da bulmak mümkün. Fakat bunların kalitesiz çıkma ihtimalleri yüksek. Bu açıdan devletin mağazalarından almanızı tavsiye ediyorlar. Ayrıca fatura gösterdiğinizde havaalanından 50′den fazla puro çıkarabiliyorsunuz da. Buralarda kutusu 400 dolar olan dünyanın en kaliteli purosu sayılan Choiba bulmak da mümkün olmasının yanında Guantanemera, Romeo and Juliet gibi daha uygun fiyatlı ve kaliteli puroları da bulabilirsiniz. Her birinin şık, özel kutularda olduğu 10 adet büyük boy Guantanemera’ nın 12 CUC olup oldukça uygun bir hediyelik olduğunu söyleyebilirim.

Hediyelik eşyalar: Havana sahillindeki hediyelik eşya pazarında deri çantalar, magnetler, ağaç oymalar, el yapımı küba resimleri, plakalar gibi birçok şeyi uygun fiyata bulmak mümkün. Burası San Fransisco Meydanı’ndan yüzünüzü denize çevirirseniz sağ tarafta olup yaklaşık 800 metre yürüme mesafesinde. Özellikle Trinidat’ ta çok güzel bez işlemeli masa örtüleri veya işlemeli kıyafetler mevcut, bunlar biraz pahalı; fakat çok orijinaller. Yolda birçok yerde karşılaşabileceğiniz tohumdan yapılan kolye ve bileklikler oldukça uygun fiyatlı ve çok şık takılar. Tohum takıları alırsanız hemen söyleyeyim açıkta bırakın, naylon torba içinde uzun süre tutmayın, bakliyat oldukları için kelebeklenebiliyorlar.

Havana günlerimiz ve toplantılar: Hotel Havana Nationale oldukça merkezi konumda olup Küba’nın en iyi otellerinden. Otel, devrim öncesinde Amerikalılardan kalma. Bu nedenle özellikle asansörleri ve lobisinde kendinizi 1950’lerde gibi hissediyorsunuz, gerçi bu hissi Küba’nın tamamında hissedeceğinize size garanti verebilirim. Otelimiz okyanus kenarında, odaların büyük çoğunluğu deniz manzaralı, ayrıca akşamları Latin müziği yapan değişik grupların çıktığı oldukça geniş bir bahçesi, açık yüzme havuzu ve saunası meraklılar için mevcut. Bunu şunun için söylüyorum: Havana’nın merkezinde denize girmek mümkün değil, özellikle daha sıcak aylarda gitmeyi düşünenler için serinleme imkanı oldukça önemli olabilir.

Uçağımızın Havana’ya uyku saatimize yakın gelmesi sebebiyle fazla bir jet lag yaşamadan ve hem uçakta hem de otelde rahat uyuyarak ilk günümüze erken başlayabildik. Sabah kahvaltı sonrası kısa bir şehir turu ile İspanyollardan kalan La Cabana Kalesi’ni ve içindeki puro mağazasını gezdik. Sonrasında Atatürk’ün heykelini ziyaret ettik. Ata’mızın bu heykeli Fidel’in ”dünyada devrim yapan tüm liderlerin heykellerini aynı parkta toplama” projesinin bir parçası olup Türkiye’den getirilmiş.

Öğleden sonra ise şehir merkezinin büyük oranda İspanyollardan kalma nostaljik sokaklarında şehir turu yaptık. Hemingway’in kaldığı hotel (Hotel Ambos Mundos) ve sürekli gittiği barda ( La Bodequita del Medio) zaman geçirip şehrin merkezinde oldukça keyifli uzun yürüyüşler yaptık. Şehir merkezinde özellikle Hotel Ambos Mundos’un roofuna nostaljik asansörle çıkmanızı ve buradan şehir manzarası izleyip müzik dinlemenizi özellikle tavsiye ederim. Fotoğraf meraklıları için sokakta puro içen, kırmızı çiçekleri kulak arkalarına takmış kadınlar 1 CUC isteyip poz veriyorlar. Sokak müzisyenleri ve kostüm showu yapanların da fotoğrafını çekmek birer CUC. Özetle şehir merkezinde kimse bedava fotoğraf çektirmiyor. Bu açıdan yanınızda bozuk para bulundurmanızı tavsiye ederim.

Sırası gelmişken Küba’ da sokaklarda çocuklara kalem, daha erişkinlere ise küçük sabunlar hediye edebilirsiniz. Kalem ve sabun bu ülkede oldukça değerli ve ulaşımı zor şeyler. Küba seyahatimizin bundan sonraki üç gününü gidiş amacımız olan kongre merkezinde geçirip toplantı çıkışlarında da şehir merkezini tekrar tekrar gezmeye doyamadık. Sokaklarda müzik dinledik ve birlikte şık restaurantlara gittik. Sırası gelmişken Havanada iki yerde akşam yemeği yemenizi özellikle öneriyorum: Palmares Tocororu ve Cafe Taberna . Tocoruru güzel yemeklerin olduğuçok şık bir yer olup çok güzel Latin müzikleri yapıyorlar. Cafe Taberna ‘ da ise akşamları Küba’nın dünyaca ünlü grubu Buenavista Social Club çıkmakta. Neredeyse tümümün 70 yaş, bazılarının 80 yaş üzerinde olduğu birçok grup üyesinin kendilerine has tarzlarıyla şarkı söylediği, oldukça kalabalık olan ( yaklaşık 30 kişi) bu grubun size unutulmaz bir Karayip akşamı yaşatacağına ve yıllarca performanslarını hatırlayacağınıza garanti veririm. Dışarıyı keşfetmek isteyenlere ise gece eğlence mekânı olarak Dos Gardenyas, Cecilla ( haftasonu açık oluyor) , La Casa della Musica en gözde müzik ve eğlence yerleri.

Havana- Trinidat arası yolculuğumuz: Havana’daki , gündüzleri kongre akşamüstleri şehir gezileriyle tamamladığımız bu dört günümüz sonrasında sabah erkenden Trinidat’a doğru yola çıktık. Yolda otantik dinlenme istasyonlarında ve küçük kasabalarda molalar verdik. Yol üzerindeki timsah üretme çiftlğinin de içinde olduğu doğa parkını çok beğendim. Parkın içindeki sazlıklarda teknelerle tur yapıp ucundaki dinlenme istasyonundaki Küba yerlileri kıyafetleriyle karşılandığımız yerli köyüne gittik, burada timsah etinin tadına bakıp havada asılı duran dev karınca yuvasının uzaktan fotoğraflarını çektik. [Tekil Resim bulunamadı]Ayrıca bu yol üzerinde Sienfiagos şehri merkezinde yürüyüş yaptık. Burası zencilerin çok olması sebebiyle Kuzey Amerika’dan Fransızların getirildiği ve hâlâ kısmen Fransızca konuşanların olduğu 200 bin nüfuslu bir şehir. Öğle yemeğini şehirdeki Sera Vernar’da yedik. Buradaki Enrico Furezo’nun şarkılar söylediği İspanyol tiyatrosunu çok beğendik.

Trinidat günlerimiz: Küba’nın Havana tarafında okyanus kıyısı olması sebebiyle pek denize girilmiyor ( Havana’nın batı kıyısındaki Santa Maria plajı hariç), Trinidat tarafı ise Karayipler denizine bakıyor ve harika deniz ve plajlara sahip. Meraklılar için Scuba diving merkezleri mevcut olup oldukça uzun ve tamamen kumluk plajlarında palmiyeler altında yürümek de insana yetiyor. Trinidat’ ta Amigos Ancor Hotel’de kaldık. Buranın eski bir hotel olmasına rağmen tam pansiyon olması ve plajın dibinde olması sebebiyle oldukça hoşumuza gittiğini söyleyebilirim.

Akşamları her şey dahil sistemde hotel içi Latin müziği ve folklorü ağırlıklı showları izleyebilirsiniz ya da 5 CUC ‘ a taksiyle Trinidat şehir merkezine gidebilirsiniz. Trinidat küçük bir şehir; fakat tam merkezindeki Plasa mayor’ un kenarındaki Casa Della Musica’da ( burası bir sokak olup şehrin tam merkezinde) hafta içi 22.00 ‘ye kadar, hafta sonu 23.30 a kadar sokakta çalınan ve merdivenlere oturup dinleyebileceğiniz müzik ve dans gösterisini mutlaka izlemenizi tavsiye ederim. Buradan çıkışta eğlenceye devam etmek isteyenlere ise girişi biraz salaş olup gerçek mağaranın içindeki eğlence mekânı olan La Cueva gerçekten görülesi bir yer. Trinidat şehir merkezi UNESCO koruma alanında olup özellikle Plasa Mayor ve etrafını, meydana çıkınca tam karşınıza dikilen eski bir İspanyol zengininden kalan evi gezmenizi, Cancancara Bar’ da oturup ücretsiz sundukları ”cancancara’’yı yudumlayıp ve müzik dinlemenizi tavsiye ederim. Trinidat oldukça fakir kabul edilen bir şehir olup Havana gibi herkes turizme endeksli değil. Sonuçta Küba yaşam tarzı ve gündelik hayatı hakkında daha gerçekçi fikirlere sahip olmanız açısından da oldukça görülesi bir yer.

Dönüş yolumuz: Santa Clara’ daki Che Guevara mozalesi ve müzesini ziyaret ettik . Bu şehirdeki Che’nin Küba devriminde dönüm noktası ( Che kumandasındaki kuvvetlerin bu şehri ele geçirmesinden bir gün sonra devrim olmuş) sayılan Batista’ nın ülkeden kaçmasına sebep olup tüm cephanesiyle ele geçirmiş olduğu meşhur treni gördük. Yolda rehberimiz Alena’dan çok daha geniş ve derin Che kültürüne sahip olduğunu düşündüğümüz arkadaşımız Erol İnan’ ın güzel ve duygusal anlatımıyla hepimizin içinde (belkide Che’nin meslektaşımız da olması sebeiyle) bir Che hayranlığı oluştuğunu söyleyebilirim. Havana’ya tekrar dönüşümüzde uçağa kadar kalan iki saatlik zamanı bu güzel şehrin merkezinde biraz daha zaman geçirerek havaalanına geldik. Son olarak hatırlatmak isterim ki Küba çıkışında 25 CUC vergi vermeniz gerekiyor. Kalan paranızı bu açıdan saklamayı unutmayınız.

Küba hakkında bazı sosyal bilgiler: Yolda gördüğünüz sarı plaka özel şahıslara ait, yeşil askeriyenin, mavi ise devletin. Restaurantların turistler için ve yerli halk için ayrı olması zorunlu değil; ama ekonomik sebeplerden -çünkü çalışan herkes 15 CUC kazanıyor ayda- bu ayrım var. Herkesin bir yan geliri mutlaka var, erkekler genelde takside çalışırken kadınlar ise kendi yaptıkları pastaları pazarda satıyorlar. Bir Kübalının kahvaltısı ekmek, tereyağ ve şekerli kahvedir. Gıda yardımı paketini almak için evli olmak şart. Balık çok lüks, et ve tavuk yaygın tüketiliyor. Büyük tarım alanları devletin; ama daha küçük kişilerin de sahip olduğu tarım alanları var. İnternet çok sınırlı ve yavaş çalışıyor, Kübalılar intranet diye bir sistem kullanıyorlar, iki günde e mail gidip 2 günde geliyor ( kontrol amaçlı), çoğu internet sitesini kapsamıyor ( intranet aracılığıyla facebook, twiter, youtube’a giremiyorsunuz), gmail-hotmail vb mailbox alamıyorsunuz.

Otellerde yavaş da olsa bildiğimiz sitelere girebileceğiniz internet hizmeti mümkün; fakat çok yavaş çalışıyor ( özetle Küba’ya gelmeden yakınlarınıza internet yoluyla ulaşamamaya hazırlıklı olun derim) . Yabancılarla evlenmek serbest, yılda bir kez ocak ayında başvuru yapılabilmesi koşuluyla ülke dışına çıkabilmeleri de mümkün. Devlet, evlenmeden olan çocuk yardımını üstleniyor. Doğum sonrası anneye bir yıl ücretli izin veriliyor. Herkesin bir ay yıllık izni mevcut, bu dönemde Kübalılara ait yerlerde devlet tarafından tatil yapabilme imkânına sahipler. Boşanmak serbest; ama 4 peso cezası var. Herkesin ( doktor, garson, rehber) maaşı ayı;, fakat bahşiş alınabilecek turizm, taksi şöförlügü gibi işler en gözde olanlar.